اینورتر چیست و چه کاربردی دارد؟
در کلامی ساده اینورتر مبدل ولتاژ DC به یک ولتاژ متناوب یا AC است. جریان مستقیم DC پس از گذشتن از فیلترهای دستگاه تبدیل به یک جریان متناوب می‌شود که به وسیله آن می‌توان الکتروموتور‌ها را راه‌اندازی و سرعت آن‌ها را کنترل کرد. اینورتر ولتاژ و فرکانس خروجی را تحت کنترل خود در می‌آورد. اینورتر موج مربعی و در شرایط خاص موج سینوسی تولید می‌کند. امروزه برای کنترل سرعت موتورها استفاده از اینورترها رشد چشم‌گیری داشته است.
اینورتر برق شهری با ولتاژ AC را گرفته، تبدیل به DC و سپس با فرکانس دلخواه کاربر آن را دوباره به ولتاژ AC تبدیل می‌کند. به نوعی اینورتر مانند صافی جریان آب عمل می‌کند.
استفاده از جریان DC در گذشته معمول بود، امّا هزینه استفاده و نگهداری از وسایل مرتبط با آن بالا بوده و مورد انتقاد سرمایه‌گذاران قرار گرفت. فناوری نیمه هادی و مبدل‌های آن باعث شدند تا دستگاه‌های AC جای ماشین‌های DC را در صنعت بگیرند و این جایگزینی همچنان ادامه دارد. نه‌تنها در صنعت بلکه در کارهای روزمره نیز استفاده اینورترها را می‌توان دید از جمله: اینورتر آسانسور، اینورتر پمپ، اینورتر فن و … .
اینورتر های صنعتی به چند طریق سرعت موتور را کنترل می‌کنند. در اولین حالت اینورتر صنعتی ولتاژ را تغییر می‌دهد ولی فرکانس را ثابت نگه می‌دارد. در حالت دوم فرکانس متغییر خواهد بود. اینورتر می‌تواند با کنترل مقاومت روتور، سرعت ماشین‌های صنعتی را کنترل کند؛ و نوع آخر اینورتر های صنعتی آن دسته‌ای است که با تزریق ولتاژ در مدار روتور، سرعت موتور را کنترل می‌کنند.
اجزای تشکیل دهنده اینورتر
سرعت، گشتاور و قدرت سه پارامتر مهم در تبدیل انرژی الکتریکی به مکانیکی از طریق گردش موتور است. اینورتر صنعتی به وسیله‌ی مدار کنترل پیچیده خود باید بر فشار و بار ایجاد شده بر موتور نظارت کند.
میزان سرعت و گشتاور باید مناسب با میزان توان موتور باشد. اینورتر صنعتی دارای بخش ورودی است که جریان را یکسوسازی می‌کند. جریانی که باید متناسب با میزان فشار تعیین شده به موتور برسد، ابتدا در خازن‌های الکتریکی اینورتر ذخیره می‌شوند.
سپس ترانزیستور دو قطبی آن به سرعت روشن و خاموش می‌شود تا فرایند مدولاسیون پالسی برای برق‌رسانی به موتور صورت گیرد.
آیا اینورتر به نگهداری و مراقبت احتیاج دارد؟
اکثر سیستم‌ها و اینورترها از ظرفیت مشخصی برخوردار هستند، امّا اغلب اوقات مشکلات اساسی از سمت کاربر نهایی برای سیستم ایجاد می شود. پس با وجود آنکه اینورتر ممکن است از کیفیت ساخت بالای برخوردار باشد، منتها همچنان به توجه کاربر احتیاج خواهد داشت.
کاربر نهایی باید با دقت اقدام به نصب دستگاه کرده و برنامه‌ریزی کند تا در بازه‌های زمانی منظم به بازرسی سیستم بپردازد.
تعریف میزان کارکرد اینورتر و تخمین زمان کار آن، برای تعیین طول عمر آن مهم است. به خصوص هنگامی که طول عمر دستگاه بالا می‌رود، بازه‌های زمانی بازرسی باید با فاصله‌های کوتاه‌تری صورت گیرد.
پس اینورتر مورد استفاده شما از هر نوعی که باشد: اینورتر جرثقیل، اینورتر پمپ کشاورزی، اینورتر آسانسور و … برای آنکه بتواند به‌خوبی کار خود را انجام دهد، به نگهداری و بازرسی شما یا متخصصان نیازمند است.
خدمات تعمیر و نگهداری اینورتر
بدون نگهداری پیشگیرانه و بازرسی‌ها در زمان معین، احتمال خرابی اینورتر صنعتی افزایش می‌یابد. شایع‌ترین نوع خرابی ها در اینورتر صنعتی و اینورتر آسانسور، کهنگی قطعات است.
علاوه بر آن، تغییر دمای محیط، رطوبت بالا، فرسایش اتصالات و … باعث خرابی اینورتر و از کار افتادن آن خواهد شد. این نارسایی‌ها به خصوص در اینورترهای بالای پنج یا 10 سال بیشتر می‌شود.
برنامه‌ریزی منظم برای بررسی و کنترل دستگاه، طول عمر بالای آن را تضمین می‌کند و هزینه‌های تعمیرات سروو یاسکاوا را به میزان زیادی کاهش می‌دهد. در بازرسی اینورتر موارد زیر باید کنترل شوند:
- کنترل بصری شرایط محیطی اینورتر صنعتی – اینورتر آسانسور …
- بازرسی نرم‌افزاری و کنترل کدهای خطا
- گرفتن فایل پشتیبانی از برنامه نرم‌افزاری اینورتر
- کنترل اتصالات دستگاه
- کابل‌های ورودی و خروجی اینورتر
- اندازه‌گیری ولتاژ‌های ورودی و خروجی
- بررسی اتصال خازن و اصلاح آن‌ها در صورت نیاز
هزینه نگهداری اینورتر
در ابتدا متخصصان و تعمیرکاران اینورتر مشاوره‌ای رایگان در اختیار شما خواهند گذاشت. در این مشاوره بهتر است بدانید اینورتر صنعتی شما چند سال کار کرده است؟ نوع برند خریداری شده چیست؟ آیا پیش از این قطعات آن تعویض شده است یا خیر؟ میزان کارکرد دستگاه در ساعت چقدر است؟ مشاوران با توجه به این نکات و بررسی بودجه‌ی اولیه شما، برنامه‌ریزی را برای بازرسی‌ها نوشته و به شما ارائه می‌دهند. در صورتی که برنامه‌ریزی و میزان بودجه‌ی آن مورد تایید شما باشد، بازرسی‌ها در زمان‌های تعیین شده صورت خواهد گرفت.
به خاطر داشته باشید، هزینه‌ها می‌تواند در شرایط متفاوت تغییر کنند. در هر بازرسی اگر قطعه‌ای نیاز به تعویض یا تعمیر داشته باشد، ممکن است تعمیرکار هزینه‌ای جداگانه از شما دریافت کند. در اینورترهای قدیمی که قطعات آن ممکن است به راحتی در بازار پیدا نشوند، امکان عیب یابی اینورتر، تعمیر یا تعویض آن کم خواهد بود.
در صورت قدیمی بودن اینورتر صنعتی شما، مشاوران ممکن است پیشنهاد تعویض یا به روزرسانی دستگاه را ارائه دهند. در اینورترهای جدید‌تر، برنامه‌های پیشرفته‌تر وجود دارد و قطعات آن‌ها نیز به راحتی در بازار در دسترس هستند. در صورتی که به روز رسانی یا تعویض اینورتر توسط گروه متخصص صورت گیرد، گارانتی تعمیرات و تعویض دستگاه را پشتیبانی خواهند کرد. به طور کل، عملکرد اینورتر باعث کاهش هزینه‌ها می‌شود. کنترل سرعت موتور طول عمر آن را افزایش می‌دهد.
در صورتی که اینورتر شما نقش حیاتی در خطوط تولید بازی می‌کند و دچار نقص فنی شود، بهتر است یک اینورتر را به طور موقت جایگزین آن کنید تا زمانی که متخصصان به تعمیر مدل خراب شده بپردازند. قطعات مورد استفاده و نحوه تعمیر اینورتر باید با توجه به استاندارد‌های دستگاه صورت گیرد، پس همواره از متخصصان مجرب و آگاه کمک بخواهید.
نکات نگهداری و مراقبت اینورتر
- همواره قبل از کنترل و بازرسی دستگاه لباس مناسب بپوشید. دقت کنید که جریان برق قطع شده باشد.
- محیط عملکرد دستگاه باید عاری از مایعات و رطوبت باشد.
- ابتدا با بازرسی چشمی از سالم بودن سیم‌ها و اتصال آن‌ها مطمئن شوید.
- در صورت مشاهده خرابی سیم‌ها با وسایل برقی اقدام به تعویض آن‌ها کنید یا از برق کار کمک بخواهید.
- اگر با تنظیمات سیستم آشنا نیستید، از دستکاری آن خودداری کنید.
تعمیر اینورتر
در اغلب موارد تعمیرات درایو ac یا اینورتر به آسیب‌های برد تغذیه و نوسانات یا کیفیت نامناسب شبکه برق مرتبط است. برد تغذیه در اینورتر از ۳ جزء سوئیچ، پل دیودی و IGBT تشکیل یافته است. توجه داشته باشید که در کلیه اینورترهای صنعتی ۲ ترمینال مثبت باید پل هم باشند. چرا که بدون رعایت این اصل حتی در صورتیکه درایو سالم باشد نیز برق اینورتر سه فاز روشن نمی‌شود. علاوه بر برد تغذیه یا Power Board برد فرمان اینورتر یا برد تنظیمات (Regulation Card) نیز از تعلقات بخش بالایی اینورتر محسوب می‌شود که در صورت خرابی باید عیب‌یابی و تعمیر گردد.
